Co to inteligencja emocjonalna?
Inteligencja emocjonalna (EQ) to najogólniej mówiąc zdolność rozpoznawania własnych uczuć oraz uczuć innych osób.
Obejmuje kompetencje emocjonalne i społeczne.
Do kompetencji emocjonalnych należą:
- samoświadomość– czyli wiedza o swoich stanach emocjonalnych,
- adekwatna samoocena– świadomość swoich ograniczeń, możliwości, to również doświadczanie własnej osoby niezależnie od sądów innych ludzi,
- samoregulacja/samokontrola– panowanie nad swoimi emocjami, nieuleganie impulsom, czyli świadome reagowanie na świat zewnętrzny.
Jeśli chodzi o kompetencje związane z relacjami z innymi ludźmi (społeczne), wyróżniamy:
- empatię– czyli rozumienie stanów innych osób, w poszczególnych sytuacjach;,
- asertywność– posiadanie i wyrażanie własnego zdania,
- perswazja– umiejętność wzbudzania u innych określonych zachowań i reakcji,
- przywództwo– zdolność do generowania pomysłów oraz angażowania w nie innych,
- współpracę– zdolność do współdziałania z innymi.
Poprzez powyższe kompetencje widać jak ważne jest rozwijanie inteligencji emocjonalnej, dzięki której każdy człowiek lepiej funkcjonuje w społeczeństwie oraz radzi sobie z własnymi emocjami. Rozumienie naszych emocji i emocji innych jest budulcem każdej społecznej umiejętności, niezbędnej do nawiązywania zdrowych i satysfakcjonujących relacji, zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym. U dziecka, dobrze rozwinięta inteligencja emocjonalna ma wpływ na wszystko co się wokół niego dzieje, na to co robi i na to co mówi każdego dnia. Lepiej rozumie własne emocje i lepiej potrafi sobie z nimi radzić.
Na co należy zwracać uwagę w rozwijaniu inteligencji emocjonalnej u dziecka?
- Rozwijanie pozytywnego mówienia dziecka o sobie, co prowadzi do silnego poczucia własnej wartości.
- Rozwijanie samoświadomości, co pomaga w samoregulacji zachowania i emocji.
- Pomaganie dziecku w świadomych relacjach z rówieśnikami.
- Pomaganie dziecku w radzeniu sobie z silnymi emocjami i w stawianiu im czoła.
- Rozwijanie prospołecznych zachowań.
- Wzmacnianie zdolności komunikacyjnych.
- Pielęgnowanie umiejętności dbania o własne potrzeby i samego siebie.
- Wzmacnianie motywacji w osiąganiu własnych celów.
- Pomaganie w rozwijaniu umiejętności rozwiązywania konfliktów.
Czy można nauczyć dzieci inteligencji emocjonalnej?
Jak najbardziej. Należy w tym celu od najmłodszych lat rozmawiać z dzieckiem, uczyć wrażliwości na uczucia własne i innych oraz kierować zachowaniami swoimi i dziecka tak, aby poszerzać jego kompetencje emocjonalne i społeczne.
Rodzice mogą w prosty sposób uczyć inteligencji emocjonalnej swoje dziecko, za pomocą prostych, codziennych modeli zachowań. Jak to zrobić?
- Pozwól dziecku wyrażać wszystkie emocje, aby wiedziało, że czuć to znaczy być człowiekiem.
- Zachowaj spokojną postawę wobec dziecka, kiedy odczuwa silne emocje, aby nauczyło się normalizować ekspresję.
- Ucz dziecko słów wyrażających emocje, aby było je w stanie wyrazić i nazwać.
- Mów również na głos o swoich uczuciach. To pomoże tworzyć zdrowy model zachowań w wyrażaniu emocji przez dziecko.
- Bądź wzorem empatii. Pokaż, że należy liczyć się z uczuciami innych.
- Ćwicz z dzieckiem różne strategie i sposoby radzenia sobie z emocjami. Staraj się je naprowadzać na drogę do rozwiązania problemu.
Ucząc dziecko inteligencji emocjonalnej zapewniamy mu narzędzia do tworzenia zdrowych i długotrwałych relacji z rówieśnikami, przyjaciółmi, przyszłymi współpracownikami, przyszłym partnerem i oczywiście z rodziną. Ucząc tego, dajemy dziecku emocjonalne zdrowie. Dzięki temu będzie mogło żyć pełnią życia, rozwijać się i rozkwitać w każdym aspekcie życia.
Źródło:
- Daniel Goleman, Inteligencja emocjonalna, wyd. Media Rodzina
- Daniel Goleman, Inteligencja emocjonalna w praktyce, wyd. Media Rodzina
Opracowała:
Dorota Kwiatkowska